El-Nino xuất hiện, thời tiết Việt Nam có gì bất thường?

Hiện tượng El Nino sẽ khiến nhiệt độ trung bình các tháng cao hơn bình thường, có thể gây ra nhiều kỷ lục không mong muốn về nhiệt độ cao nhất ở nhiều nơi.

PGS.TS Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, nắng nóng gay gắt diễn ra ở Việt Nam trong những ngày qua cũng một phần do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. El Nino là hiện tượng nhiệt độ nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương (đặc trưng bởi khu vực Nino 3.4 cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 độ C trở lên, thường kéo dài 8-12 tháng, với tần suất lặp lại khoảng 3-4 năm 1 lần.

Các đợt nắng nóng có khả năng sẽ dài hơn

Chênh lệch nhiệt độ mặt nước biển khu vực Nino 3.4 trung bình mùa 3 tháng 2-3-4/2023 đang thấp hơn TBNN là 0,2 độ C và tiếp tục tăng hơn so với mùa 03 tháng 1-2-3/2023 là 0,2 độ C. Trong tuần đầu tháng 5/2023 nhiệt độ mặt nước biển khu vực Nino 3.4 đã tăng và hiện tại đang cao hơn mức TBNN là 0,4 độ C. Trung tâm dự báo, hiện tượng El Nino có thể xuất hiện vào nửa cuối mùa hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%.

Trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.

Theo Ông Hoàng Phúc Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, qua theo dõi nhiều năm, trong điều kiện El Nino, nhiệt độ trung bình các tháng đều cao hơn bình thường, mùa đông chênh lệch rõ rệt hơn mùa hè. Trong điều kiện có ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nhất là các đợt El Nino mạnh có thể gây ra nhiều kỷ lục về nhiệt độ ở nhiều nơi.

Thực tế trong năm 2023, nắng nóng đã xuất hiện sớm, dự báo có khả năng gay gắt và có nhiều ngày nắng nóng hơn hơn so với năm 2022. Các đợt nắng nóng khả năng cũng sẽ dài hơn, khoảng 5 - 7 ngày, riêng khu vực Trung Bộ có thể kéo dài hơn. Đi kèm nắng nóng là nguy cơ hạn hán có thể xảy ra từ tháng 4-8 năm 2023 ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên.

Xuất hiện những kỷ lục về lượng mưa lớn

PGS.TS Mai Văn Khiêm cho biết thêm, mặc dù trong điều kiện El Nino, lượng mưa có xu thể giảm nhưng có thể xuất hiện những kỷ lục về lượng mưa lớn nhất trong 24h. Ví dụ như năm 2015 có El Nino nhưng tại Quảng Ninh đã xuất hiện mưa lớn lịch sử vào cuối tháng 7. Năm El Nino 2002, mưa lớn vẫn xuất hiện và gây lũ lớn trên các khu vực, cụ thể: lũ lớn trên BĐ3 vào tháng 7 đầu tháng 8 trên sông Hồng thái bình; lũ lớn trung bộ cuối tháng 9 trong đó có xuất hiện lũ lịch sử xuất hiện thượng nguồn sông Cả (Hà Tĩnh); Nam Bộ đã xuất hiện lũ lớn kéo dài ở đồng bằng sông Cửu Long.

Hay là năm 2009, xuất hiện cơn bão số 9 (Ketsana) đi vào địa phận các tỉnh Quảng Nam - Quảng Ngãi cũng gây ra đợt lũ lớn, lũ lịch sử vào cuối tháng 9. Đỉnh lũ năm 2009, tại các sông chính từ Quảng Bình đến Phú Yên đều vượt báo động 3. Ngập lụt ngiêm trọng từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và Kon Tum.

Tổng cục KTTV đã có Công văn báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT về cảnh báo tác động của El Nino, thông tin cho các Bộ, ngành, địa phương có phương án ứng phó. Những việc cần làm trước mắt và lâu dài đối với các Bộ ngành, địa phương đã được Thủ tướng yêu cầu trong Công điện gần đây.

Đối với Bộ TNMT, đã chỉ đạo cơ quan KTTV và các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch thực hiện ứng phó cụ thể, trong đó tăng giám sát và tăng cường tần suất bản tin chuyên đề về hiện tượng El Nino, dự báo lượng mưa và nguồn nước trên các lưu vực sông. Cung cấp kịp thời thông tin dự báo, cảnh báo nguồn nước phục các Bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch ứng phó phù hợp.

Với khả năng cao xuất hiện của El Nino thì chúng ta cần rà soát đánh giá nhu cầu dùng nước cho sản xuất và sinh hoạt để có điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp, đặc biệt là đối với vụ hè thu ở Bắc Trung Bộ, Trung Bộ, hay các khu có hoạt động phát triển du lịch lớn trong những tháng mùa khô 2023 . Các hồ chứa cũng cần xem xét có điều chỉnh kế hoạch vận hành, sản xuất để ứng phó với nguy cơ thậm hụt lượng mưa trong điều kiện El Nino.

Bên cạnh ứng phó với tình hình thiếu nước, khô hạn trong điều kiện El Nino cũng không được mất cảnh giác với khả năng xảy ra mưa lũ bất thường như đã từng xảy ra trong những năm El Nino trước đây.

Theo Gia Đạt (Kienthuc.net.vn)