Từ ngày 1/1/2026, ngành giáo dục sẽ chứng kiến những thay đổi mang tính lịch sử khi Luật Nhà giáo và Luật Giáo dục sửa đổi chính thức đi vào cuộc sống. Những điều chỉnh về bảng lương, thẩm quyền quản lý nhân sự cho đến việc thống nhất sách giáo khoa và cải cách hệ thống văn bằng hứa hẹn sẽ tạo ra một diện mạo hoàn toàn mới cho môi trường sư phạm.

Ưu tiên tối đa cho thu nhập của nhà giáo

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý nhất là việc cụ thể hóa chủ trương coi giáo dục là quốc sách hàng đầu thông qua chính sách tiền lương. Theo Luật Nhà giáo, kể từ đầu năm 2026, lương của đội ngũ sư phạm sẽ được xếp ở mức cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp.

Không chỉ dừng lại ở lương cơ bản, nhà giáo còn được hưởng hệ thống phụ cấp đa dạng và toàn diện. Các khoản phụ cấp đặc thù, phụ cấp trách nhiệm, ưu đãi nghề, cùng các trợ cấp cho giáo viên công tác tại vùng khó khăn, giáo viên giáo dục hòa nhập hay phụ cấp thâm niên... sẽ được kết hợp chặt chẽ. Đây là căn cứ pháp lý quan trọng để Chính phủ điều chỉnh thu nhập, giúp thầy cô yên tâm cống hiến với nghề.

31-1767141635-loat-chinh-sach-giao-duc-chinh-thuc-co-hieu-luc-tu-dau-nam-2026.jpg
Ảnh minh họa.

Thống nhất bộ sách "Kết nối tri thức với cuộc sống" trên toàn quốc

Về phía người học, một thay đổi lớn trong lộ trình dạy và học là việc sử dụng thống nhất bộ sách giáo khoa "Kết nối tri thức với cuộc sống" (Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam) cho tất cả các cơ sở giáo dục trên toàn quốc từ năm học 2026-2027.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá đây là bộ sách đáp ứng xuất sắc các tiêu chí về khoa học và sư phạm, có tính ổn định cao và đã khẳng định được chất lượng khi triển khai tại 34 tỉnh, thành phố. Việc dùng chung một bộ sách xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12 không chỉ giúp học sinh bình đẳng trong tiếp cận tri thức mà còn loại bỏ rủi ro "đứt gãy" kiến thức khi các em chuyển trường. Đặc biệt, đây là bước đệm quan trọng cho lộ trình miễn phí sách giáo khoa vào năm 2030, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các gia đình.

Cải cách văn bằng: Chính thức bãi bỏ bằng tốt nghiệp THCS
Hệ thống văn bằng quốc gia cũng có sự thay đổi mạnh mẽ theo hướng tinh gọn và hiện đại. Theo Luật Giáo dục sửa đổi, bằng tốt nghiệp THCS sẽ không còn tồn tại trong hệ thống văn bằng quốc dân. Thay vào đó, học sinh hoàn thành chương trình cấp học này sẽ được hiệu trưởng xác nhận trực tiếp vào học bạ.

Đối với cấp THPT, thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp cũng được trao về cho hiệu trưởng nhà trường khi học sinh đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định. Đáng chú ý, toàn bộ văn bằng, chứng chỉ từ năm 2026 sẽ được công nhận dưới cả hai định dạng: bản giấy truyền thống và bản số hóa, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số hiện nay.

Phân cấp mạnh mẽ trong quản lý nhân sự

Nhằm tạo ra sự đột phá trong vận hành, Quốc hội đã thông qua các cơ chế đặc thù về công tác cán bộ. Kể từ ngày 1/1/2026, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ được trao quyền chủ động trong việc tuyển dụng, tiếp nhận và điều động nhà giáo, cán bộ quản lý cũng như nhân viên tại các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, vai trò của chính quyền địa phương cũng được đề cao khi Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền quyết định việc điều động, bổ nhiệm, miễn nhiệm và thay đổi vị trí việc làm đối với nhân sự thuộc các cơ sở giáo dục trong phạm vi quản lý. Sự phân cấp rõ ràng này được kỳ vọng sẽ giúp công tác quản lý nhân sự linh hoạt hơn, đáp ứng kịp thời nhu cầu thực tế của từng địa phương.

QT (SHTT)