Hệ thống miễn dịch là "lá chắn" bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi vô vàn tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài. Tuy nhiên, nhiều thói quen sinh hoạt tưởng chừng vô hại lại đang từng ngày bào mòn khả năng phòng vệ tự nhiên này, khiến người Việt dễ mắc các bệnh vặt và cả những bệnh mãn tính.
Một trong những nguyên nhân phổ biến làm suy giảm hệ miễn dịch là chế độ ăn uống thiếu cân bằng. Nhiều người vẫn chuộng các món chiên rán, nhiều dầu mỡ, đường và muối, trong khi lại bỏ qua rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
Việc ăn quá nhiều tinh bột tinh luyện, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn dễ khiến cơ thể rơi vào trạng thái viêm nhẹ kéo dài – yếu tố âm thầm phá hủy hệ miễn dịch. Thiếu vitamin C, D, kẽm hay sắt cũng làm giảm khả năng sản xuất kháng thể và tế bào miễn dịch.Nước đóng vai trò thiết yếu trong mọi chức năng của cơ thể, bao gồm cả hoạt động của hệ miễn dịch. Khi cơ thể không được cung cấp đủ nước, quá trình vận chuyển các chất dinh dưỡng đến tế bào và loại bỏ độc tố sẽ bị cản trở.Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hoạt động của các tế bào bạch cầu và kháng thể, làm giảm hiệu quả của hệ miễn dịch. Việc duy trì thói quen uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày là vô cùng quan trọng để hệ miễn dịch luôn khỏe mạnh.Giấc ngủ là lúc hệ miễn dịch được tái tạo và củng cố. Khi chúng ta thiếu ngủ hoặc ngủ không đủ 7-9 giờ mỗi đêm, đặc biệt là việc thức khuya, quá trình sản xuất các hormone quan trọng như melatonin và các tế bào miễn dịch (như tế bào T) sẽ bị gián đoạn nghiêm trọng.Thiếu ngủ kéo dài làm tăng nồng độ hormone căng thẳng cortisol, gây ức chế hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus, vi khuẩn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.Vận động đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường lưu thông máu và kích thích sản xuất các tế bào miễn dịch. Tuy nhiên, nhiều người Việt hiện nay lại ít vận động do tính chất công việc văn phòng hoặc lối sống ít hoạt động thể chất.Ngược lại, một số khác lại có xu hướng tập luyện quá sức, đẩy cơ thể vào trạng thái căng thẳng, gây ra phản ứng viêm và ức chế tạm thời hệ miễn dịch. Duy trì lịch trình vận động đều đặn, vừa sức, khoảng 30 phút mỗi ngày sẽ giúp tăng cường sức đề kháng một cách hiệu quả.Trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực, căng thẳng dường như trở thành một phần không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, tình trạng căng thẳng (stress) kéo dài, đặc biệt là stress mãn tính, lại là một trong những "kẻ thù" nguy hiểm nhất của hệ miễn dịch.Khi căng thẳng, cơ thể giải phóng một lượng lớn hormone cortisol, loại hormone này có thể làm suy yếu chức năng của các tế bào bạch cầu và kháng thể, làm giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Học cách thư giãn là cách để bảo vệ sức khỏe.Thói quen không rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc sau khi tiếp xúc với các bề mặt công cộng, là con đường ngắn nhất để đưa mầm bệnh vào cơ thể.
Việc rửa tay sai cách, không đủ thời gian hoặc không sử dụng xà phòng, cũng không loại bỏ được hết vi khuẩn. Rửa tay đúng cách bằng xà phòng và nước sạch là biện pháp phòng ngừa bệnh tật đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả.Vệ sinh răng miệng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng lợi mà còn liên quan mật thiết đến hệ miễn dịch. Khi vệ sinh răng miệng kém, vi khuẩn có thể phát triển mạnh trong khoang miệng, gây ra các bệnh viêm lợi, viêm nha chu.Những tình trạng viêm nhiễm này có thể trở thành ổ chứa vi khuẩn và gây viêm nhiễm toàn thân, làm suy yếu hệ miễn dịch. Hơn nữa, vi khuẩn từ khoang miệng có thể xâm nhập vào máu và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.Nhiều người nghĩ rằng ở trong nhà sẽ tránh được bụi bẩn, vi khuẩn hay thời tiết khắc nghiệt, nhưng việc thiếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời lại khiến cơ thể không tổng hợp đủ vitamin D – dưỡng chất thiết yếu để duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.Không khí trong nhà cũng thường thiếu lưu thông, dễ tích tụ vi khuẩn, nấm mốc và bụi mịn. Việc ít vận động khi ở nhà càng khiến tuần hoàn kém, sức đề kháng suy giảm. Ở trong nhà cả ngày, nhất là với người làm việc online, là thói quen âm thầm khiến hệ miễn dịch yếu đi.Ngồi phòng máy lạnh tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho hệ miễn dịch. Không khí khô do điều hòa gây khô niêm mạc mũi và họng. Ngoài ra, việc ngồi lâu trong không gian kín có thể khiến vi khuẩn tích tụ, nhất là nếu điều hòa không được vệ sinh định kỳ.Chênh lệch nhiệt độ giữa phòng và môi trường bên ngoài cũng khiến cơ thể dễ bị sốc nhiệt, làm tăng nguy cơ cảm lạnh, viêm họng. Thói quen tưởng tiện lợi này lại dần khiến cơ thể mất khả năng thích nghi với môi trường tự nhiên.
Dùng tai nghe liên tục có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Việc đeo tai nghe quá lâu khiến tai bí bách, tạo môi trường ẩm, lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, làm tăng nguy cơ viêm tai giữa hoặc nhiễm trùng ống tai.Ngoài ra, dùng tai nghe âm lượng lớn kéo dài còn khiến não căng thẳng, gây mất ngủ – yếu tố gián tiếp làm suy giảm hệ miễn dịch. Đeo tai nghe cả ngày không chỉ ảnh hưởng đến thính giác mà còn âm thầm khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn.
