Một người đun nước, cả nhà mắc ung thư? Cảnh báo 3 sai lầm khi đun nước 'đầu độc' cả gia đình

Việc đun sôi nước tưởng chừng đơn giản nhưng nếu thực hiện sai cách, lại đưa những "vị khách không mời" vào cơ thể của bạn và người thân.

Chiếc ấm nước thân thương trong gian bếp có thể vô tình trở thành một "lò ấp độc tố" nếu chúng ta mắc phải những sai lầm phổ biến dưới đây.

1. Nước cũ đun lại: Tiết kiệm nhỏ, nguy cơ lớn từ Nitrit

Thói quen tận dụng nước còn thừa từ hôm trước, thêm nước mới rồi đun lại để "tiết kiệm" khá phổ biến, như trường hợp của bà Vương (Trung Quốc). Nghe có vẻ hợp lý, nhưng thực tế lại đang tiếp tay cho "kẻ thù giấu mặt" mang tên nitrit. Nước máy khi đun lần đầu, lượng nitrit chỉ ở mức rất nhỏ (khoảng 10μg/L). Tuy nhiên, sau mỗi lần đun đi đun lại, con số này tăng lên chóng mặt: lần thứ ba có thể là 35μg/L, và đến lần thứ mười có thể vượt ngưỡng 100μg/L – mức độ độc tố tương đương với nước muối dưa! Đã có gia đình ba thế hệ ở Hà Bắc (Trung Quốc) phải đối mặt với căn bệnh ung thư chỉ vì thói quen uống "nước cũ đun đi đun lại" này, với hàm lượng nitrit vượt chuẩn an toàn đến 7 lần.

Tại sao lại nguy hiểm đến vậy? Mỗi khi nước cũ được đun sôi, nước bốc hơi nhưng các chất tiềm ẩn nguy cơ như nitrit lại bị giữ lại và cô đặc. Việc thêm nước mới lại cung cấp thêm nitrat (có thể chuyển hóa thành nitrit). Cứ thế, vòng luẩn quẩn tích tụ độc tố diễn ra. Khi nitrit vào cơ thể, nó có thể phản ứng với amin trong dạ dày, tạo thành nitrosamine – một "hung thần" gây ung thư cực mạnh. Duy trì thói quen này trong 10 năm, nguy cơ ung thư dạ dày có thể tăng gấp ba lần!

2. Đậy kín nắp ấm: "Niêm phong" Chloroform gây hại

Chị Lý (Trung Quốc) luôn đậy chặt nắp ấm để giữ nước nóng lâu hơn – một hành động mà nhiều người trong chúng ta cũng thường làm. Nhưng chị không ngờ rằng, việc này lại biến chiếc ấm thành một "nhà máy sản xuất khí độc mini". Thủ phạm chính là chloroform, một chất có khả năng gây ung thư, được sinh ra khi nước máy được đun nóng. Đáng lẽ, chloroform sẽ theo hơi nước bay đi, nhưng chiếc nắp đậy kín đã "niêm phong" nó lại trong nước. Theo thí nghiệm của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, nồng độ chloroform trong nước đun kín nắp tăng gấp đôi chỉ sau mỗi 10 phút. Khi chị Lý dùng nước giữ ấm suốt 6 tiếng để pha sữa cho con, hàm lượng chloroform trong sữa đã vượt ngưỡng an toàn gấp 3 lần – chẳng khác nào cho trẻ uống một loại "sữa có độc nhẹ".

Chloroform được mệnh danh là "sát thủ vô hình trong nước", có thể gây tổn thương gan và kích hoạt các tế bào ung thư. Trong môi trường kín của ấm nước, nó tạo ra một vòng tuần hoàn độc hại: hơi nước chứa chloroform ngưng tụ, nhỏ giọt trở lại vào nước, khiến nồng độ ngày càng đậm đặc. Tình trạng này không khác gì việc ngồi trong xe hơi đóng kín cửa và bật điều hòa tuần hoàn trong, khí độc sẽ tích tụ đến mức nguy hiểm.

3. Ấm cũ không thay: "Ổ" chứa kim loại nặng và cặn bẩn

Ông Trương (Trung Quốc) tự hào về chiếc ấm tráng men đã dùng 15 năm, lớp cặn nước dưới đáy dày như đồng xu được ông xem là "khoáng chất tự nhiên". Thực tế phũ phàng hơn nhiều: đó là nơi tập trung của kim loại nặng. Nước ở một số vùng có thể chứa chì, cadmium, asen... Khi đun nóng, lớp cặn này có thể bị nứt vỡ, giải phóng độc tố vào nước uống. Ngay cả ấm inox tưởng chừng an toàn hơn cũng tiềm ẩn rủi ro. Lớp kim loại bên trong, khi bị nung nóng ở nhiệt độ cao trong thời gian dài, có thể giải phóng chrom và nickel – những chất có liên quan đến ung thư. Tại Sơn Đông (Trung Quốc), người ta đã phát hiện những chiếc ấm dùng 10 năm có lượng chì vượt tiêu chuẩn 5 lần và cadmium vượt đến 8 lần. Những kim loại này âm thầm theo nước uống đi vào cơ thể mỗi ngày, tích tụ trong gan và thận, xây nên những "pháo đài độc" từ bên trong.

Lớp cặn trong ấm không đơn thuần là canxi hay magie mà là hợp chất phức tạp giữa khoáng chất và kim loại nặng. Việc dùng búi sắt cọ rửa chỉ làm sạch được bề mặt, còn phần kim loại đã "ngấm sâu" vào thành ấm như màu sơn thì khó lòng loại bỏ. Uống thứ nước này ngày qua ngày chẳng khác nào tự nguyện uống một viên thuốc "giải phóng kim loại nặng" đều đặn. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa lượng nhôm cao trong dịch não tủy với bệnh Alzheimer, một minh chứng đáng sợ cho tình trạng ngộ độc kim loại nặng mãn tính.

4 "bí kíp vàng" khi đun nước để gia đình luôn khỏe mạnh

Đừng quá lo lắng! Chỉ cần thay đổi một vài thói quen nhỏ, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình:

- Nói "không" với nước cũ: Luôn đổ bỏ nước thừa và dùng nước mới hoàn toàn cho mỗi lần đun.

- Mở nắp khi đun (hoặc ngay sau khi sôi): Hãy mở nắp ấm khi nước bắt đầu sôi hoặc ngay sau khi sôi để các chất khí độc hại như chloroform có cơ hội bay hơi.

- Vệ sinh ấm định kỳ, thay mới đúng lúc: Thường xuyên làm sạch cặn trong ấm. Lý tưởng nhất là thay ấm mới sau khoảng 3 năm sử dụng, hoặc sớm hơn nếu thấy ấm có dấu hiệu xuống cấp, hoen gỉ.

- Ưu tiên nước máy sạch: Sử dụng nguồn nước máy đã qua xử lý cho việc đun nấu hàng ngày, hạn chế dùng các nguồn nước không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm chứng về độ an toàn.

Chỉ với những lưu ý đơn giản này, bạn đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ sức khỏe của những người thân yêu, biến chiếc ấm đun nước trở lại thành người bạn đồng hành tin cậy trong mỗi gia đình.

PN (SHTT)