Những ngày cuối năm, việc chìm trong các cuộc ăn uống, liên hoan nhậu nhẹt… rất dễ khiến bạn mất cân bằng dinh dưỡng. Để đảm bảo sức khỏe, mọi gia đình đừng bỏ qua những lưu ý ăn uống mùa lễ hội theo khuyến cáo của chuyên gia dưới đây.

Sinh bệnh khi mất cân bằng dinh dưỡng 

ThS.BS Nguyễn Văn Tiến, Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho hay, chính việc dinh dưỡng không hợp lý khiến nhiều người gặp vấn đề sức khỏe trong dịp nghỉ lễ. Khi mất cân bằng dinh dưỡng sẽ sinh bệnh. 

Hệ tiêu hóa bị xáo trộn so với ngày thường khi ăn uống tiệc tùng liên miên với các món ăn, thức uống hấp dẫn quá nhiều dưỡng chất cộng với việc không theo giờ giấc dẫn tới dễ mắc các vấn đề về tiêu hóa. Nhẹ sẽ gây rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, trướng bụng, ậm ạch, có cảm giác ậm ạch, khó tiêu… Nặng hơn khi các triệu chứng này kéo dài, lặp đi lặp lại trở thành bệnh lý như dạ dày, loét đường tiêu hóa, gan, mật…

Duy trì ăn uống điều độ trong những ngày lễ để tăng cường sức khỏe. ẢNH MINH HỌA: T.L

 Ở những người mắc bệnh mãn tính như cao huyết áp, tiểu đường, thấp khớp, tim mạch… càng cần chú ý hơn trong chế độ ăn điều độ trong những ngày lễ, Tết. Chỉ cần một chút rượu, người tăng huyết áp cũng có thể dẫn tới các cơn tăng huyết áp; chỉ số đường huyết tăng vọt nếu người mắc bệnh đái tháo đường ăn hơi quá nhiều… 

Theo ThS Nguyễn Văn Tiến, khi bị đầy bụng, khó tiêu người bệnh sẽ luôn có cảm giác bụng căng tức, nặng nề. Gặp phải tình trạng này, nhiều người vẫn có thói quen tự mua thuốc dùng. Điều này rất nguy hiểm, việc dùng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ. Các triệu chứng này sau một vài tiếng sẽ đánh hơi hoặc đi ngoài, bụng dễ chịu hơn. 

Để khắc phục tình trạng này, mọi người cần điều chỉnh chế độ ăn. Nên ăn thành nhiều bữa, giảm lượng chất béo trong thức ăn, ăn ngay sau khi thức ăn vừa chế biến xong, hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, hạn chế sử dụng bánh kẹo, nước ngọt… Bên cạnh đó, điều quan trọng là mọi người cần phải chú ý đến việc ăn uống đúng giờ dù lịch vui chơi trong ngày nghỉ lễ dày đặc. 

Khi ăn chú ý ăn chậm, nhai kỹ, chọn các thực phẩm cân đối giữa các thành phần đạm, mỡ, đường. Hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, không nên sử dụng chất kích thích như cafe, rượu, bia, thuốc lá, đồ uống nhiều gas… Khẩu phần ăn cần nhiều hoa quả chín, rau xanh để cung cấp cho cơ thể các loại vitamin và khoáng chất. 

Theo ThS.BS Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn dinh dưỡng (Viện Dinh dưỡng quốc gia), vào dịp nghỉ lễ người dân thường có nhiều thói quen xấu như thức khuya, dậy muộn từ đó dẫn tới việc bỏ bữa, ăn uống qua loa, tiện đâu ăn đấy. Mất cân bằng dinh dưỡng khiến cơ thể giảm sức đề kháng, nguy cơ sinh bệnh cao. Trẻ em là đối tượng rất dễ mắc bệnh trong những dịp nghỉ lễ, Tết. 

Có tình trạng nhiều cháu ăn quá nhiều, ăn đồ ngọt, đồ xào rán… khiến cân lên vù vù, rơi vào tình trạng béo phì. Ngược lại, có trẻ do bố mẹ quá bận rộn, không có thời gian chăm sóc con cho nên trong dịp Tết, các cháu thường ăn uống lung tung dẫn tới việc bị rối loạn tiêu hóa, bị sụt cân, suy dinh dưỡng. Việc cha mẹ giữ cho trẻ nhịp độ sinh hoạt đều đặn trong ngày nghỉ lễ là khó, nhưng so với ngày thường cũng đừng quá chênh lệch. Nhưng cha mẹ nên tránh tình trạng no dồn đói góp, không ăn quá nhiều bánh ngọt, uống nước ngọt, nước có gas... 

5 nguyên tắc đơn giản nhưng không nên bỏ qua 

Ăn đủ 4 nhóm thực phẩm: Bữa ăn cân đối đủ 4 nhóm thực phẩm đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất theo nhu cầu của từng lứa tuổi và chất lượng là điều quan trọng. Năng lượng từ ngũ cốc cung cấp chiếm 55-67% tổng năng lượng khẩu phần, phần năng lượng còn lại do chất béo cung cấp chiếm 20- 25% và 13-20% là từ chất đạm. 

Nguyên tắc lí tưởng trên bàn ăn là 1/3 món chay, 1/3 món mặn và 1/3 món nửa chay nửa mặn. Thức ăn đa dạng phối nguồn gốc động và thực vật. Rau xanh và hoa quả không nên bỏ qua. Nhu cầu rau xanh là 400gr/người/ngày và quả chín là 100-200gr/người/ngày. 

Chế biến đơn giản, đảm bảo vệ sinh: Các món ăn cần chọn cách chế biến đơn giản, dễ làm, đảm bảo chín, ngon nhưng bảo tồn được các loại vitamin. Hạn chế đồ chiên, xào vì chúng chứa nhiều hàm lượng calorie và chất béo. Ăn nhiều dẫn tới tăng cân, ở mức cao hơn còn dẫn đến mức Cholesterol cao, tăng huyết áp. Ăn quá nhiều thực phẩm rán cũng sẽ gây nóng ở cổ, đau họng, nhức đầu, mất ngủ nên cần hạn chế để bảo vệ sức khỏe. 

Để tránh bị ngộ độc thực phẩm khi ăn uống xung quanh khu vực diễn ra lễ hội, không ăn đồ tươi sống hoặc tái, tuyệt đối tránh thực phẩm có nhiều côn trùng bâu… 

Ngủ đủ giấc: Ngày lễ, Tết lịch vui chơi, ăn uống dày đặc dễ khiến mọi người sa đà không đảm bảo giấc ngủ 8 tiếng. Việc ngủ nướng hay ngủ quá ít đều làm rối loạn đồng hồ sinh học. Dù không phải đi làm nhưng mọi người vẫn nên duy trì thói quen sinh hoạt nghỉ ngơi bình thường, khoa học. 

Uống nhiều nước: Uống nước đầy đủ có thể thúc đẩy và cải thiện chứng táo bón giúp bài tiết các chất thải, chất độc ở trong cơ thể. Ngoài nước lọc có thể dùng thêm nước hoa quả hoặc sinh tố nhưng chú ý không quá ngọt, cho thêm đường. Khi đi chơi cũng nên mang bên mình chai nước bổ sung cho cơ thể, không nên uống nước đá… 

Cố gắng duy trì chế độ tập luyện: Duy trì sinh hoạt điều độ và tập luyện thể chất trong những ngày lễ để tăng cường sức khỏe và giữ vóc dáng là điều rất cần thiết. Các động tác vận động toàn thân giúp cơ thể tiêu hao lượng calo thừa và cho tinh thần được thoải mái, bạn nên duy trì vận động thể lực mỗi ngày ít nhất 30 phút.

Theo Hà My (Giadinh.net.vn)