Tại sao chúng ta rất khó phát hiện lỗi chính tả trong văn bản của chính mình?

Mặc dù đã rà soát khá nhiều lần nhưng bạn vẫn không thể phát hiện ra lỗi chính tả của bản thân trong khi người khác liếc qua đã thấy.

Theo tiến sĩ Tom Stafford - giảng viên tâm lý học và khoa học hành vi tại Đại học Sheffield, một trong các trường Đại học hàng đầu lớn nhất vương quốc Anh: "Nguyên nhân lỗi chính tả có thể bị người viết bỏ qua không phải bởi vì họ ngớ ngẩn hoặc thiếu thận trọng, mà nguyên nhân là những gì mà họ thực hiện là rất thông minh. Khi bạn viết, bạn đang cố gắng truyền đạt ý nghĩa của vấn đề. Đây là một hành vi cao cấp của con người."

Tuy nhiên, với tất cả các nhiệm vụ cao cấp, não bộ của bạn sẽ tổng quát hóa nó theo hướng đơn giản hơn với các bộ phận cấu thành để tập trung cho các nhiệm vụ khác phức tạp hơn.

"Chúng ta không nắm bắt từng chi tiết một, chúng ta không phải là máy tính hoặc các cơ sở dữ liệu khổng lồ. Thay vào đó, chúng ta tiếp nhận thông tin bằng cảm giác và kết hợp nó với những gì chúng ta mong muốn và trích xuất ý nghĩa của chúng. Khi chúng ta đọc một văn bản của người khác, cơ chế trên sẽ giúp chúng ta hiểu được ý nghĩa nhanh hơn nhưng vẫn ít sử dụng nguồn lực từ não bộ. Tuy nhiên, khi chúng ta đọc nội dung của chính chúng ta, chúng ta đã thừa biết ý nghĩa mà văn bản muốn truyền đạt. Do chúng ta luôn tin rằng ý nghĩa của bài viết đã tồn tại ở đó, từ đó, chúng ta rất dễ xao lãng những tiểu tiết khác. Nguyên nhân chúng ta không thể nhận thấy lỗi chính tả của chúng ta vì những gì chúng ta thấy trong văn bản đang "đấu tranh" với phiên bản đã tồn tại trong não của chúng ta." - tiến sĩ Stafford cho biết thêm.

Sai sót có thể là một tiểu tiết nhỏ như bị đảo các ký tự trong một từ như từ "quen" bị viết thành "qune" hoặc "cha" lại viết là "cah". Thậm chí những từ phức tạp có vai trò quan trọng để nêu bật ý nghĩa của bài viết cũng có thể mắc phải sai sót này.

Tổng quát hóa là một tiêu chuẩn của tất cả các chức năng cao cấp do não đảm nhận. Điều này tương tự như cách mà não bộ hình thành nên bản đồ của một địa điểm quen thuộc, tự biên soạn các cảnh quan, mùi vị và cảm giác khi đi trên một cung đường. Chính dạng bản đồ trí tuệ này đã giúp giảm tải cho bộ não của bạn để tập trung xử lý những thứ khác.

Tuy nhiên, chúng ta cũng vì thế mà có thể trở thành những người mù về chi tiết vì não đã tự hoạt động theo bản năng. Khi bạn đọc lại đoạn văn bản của chính bạn, bộ não đã biết được đích đến cần thiết và có xu hướng vô thức bỏ qua những chi tiết nhỏ dọc quá trình.

Điều này cũng giải thích được tại sao những người đọc lại có nhiều khả năng phát hiện ra lỗi chính tả trong nội dung mà bạn viết. Ngay cả khi bạn đang sử dụng những từ ngữ và khái niệm hết sức quen thuộc với tất cả mọi người, nhưng bộ não của họ vẫn còn mới mẻ trên "cuộc hành trình" tìm kiếm kiến thức ẩn chứa đằng sau những câu chữ vô hồn của bạn. Do đó, người đọc sẽ tự nhiên chú ý nhiều hơn đến các chi tiết trong quá trình đọc và não họ vẫn chưa dự đoán được điểm đến cuối cùng cho tới khi họ đọc hoàn tất nội dung.

Dung (SHTT)