Nhiều động vật có thể liên lạc với nhau rất dễ dàng nhưng không có con nào có thể nói được như người. Có nghĩa là chúng không dùng từ.
Chẳng hạn như chim kêu hoặc tạo ra những âm thanh mà chim khác hiểu. Đánh hơi, di chuyển, âm thanh là những phương pháp liên lạc của loài thú; và chúng có thể diễn tả sự vui mừng, giận dữ hay sợ sệt.
Ngôn ngữ động vật còn có một đặc điểm quan trọng nữa đó là tính phụ thuộc giữa tín hiệu với tình huống. Theo các nhà nghiên cứu ngôn ngữ động vật thì loài vật có trên khoảng một chục tín hiệu âm thanh nhưng ở mỗi tình huống khác nhau thì chúng sẽ có các biểu hiện tương ứng khác nhau.
Ví dụ, tập trung nghiên cứu tiếng kêu điển hình của khỉ Macaca trong nhữn tình huống khác nhau, các nhà khoa học đã tổng kết được rằng:
– Tiếng rống: phát ra khi khỉ tự tin và dọa nạt những kẻ kém hơn mình
– Tiếng phì phì đe dọa: khi muốn tấn công đối thủ.
– Tiếng the thé: báo động thú ăn thịt tấn công.
– Tiếng cục cục: bị những con trong bầy tấn công.
– Tiếng chít chít: tín hiệu tự vệ khi khỉ đã kiệt sức vì đánh nhau.
– Tiếng thét: tiếng kêu chiến thắng
– …
Nhưng lời nói của con người trải qua một tiến trình phức tạp và chẳng loài thú nào có khả năng này. Lý do là ta đã dùng một phương thức đặc biệt trong việc sử dụng một chuỗi những cơ quan để phát ra âm thanh mà ta muốn khi thốt nên lời. Trong khi ở con người, thanh quản rung lên, thực quản, miệng và hốc mũi hoạt động, môi, răng, hàm dưới, lưỡi di động – chỉ để tạo ra những âm thanh, nguyên âm hay phụ âm – thì loài thú lại không làm được. Chúng không thể sản xuất một chuỗi gồm các từ liên hệ để làm thành một câu nói.
Còn một lý do quan trọng khác giải thích việc tại sao loài vật không nói chuyện được. “Từ” chỉ là nhãn hiệu gán cho sự vật, hành động, cảm nghĩ, kinh nghiệm và ý tưởng. Ví dụ từ “chim” là nhãn hiệu của vật bay. Những từ khác diễn tả màu sắc, hình dạng, bay bổng hoặc hót. Cũng còn những từ khác được dùng để diễn tả những suy nghĩ, cảm nhận về con chim và những hoạt động của nó.
Cho nên nói cách dùng từ có nghĩa là cách sử dụng những nhãn hiệu hay những biểu tượng rồi sắp xếp chúng thành một phương thức đặc biệt để truyền thông. Điều này đòi hỏi một trình độ thông minh mà động vật không có được. Chúng không thể sử dụng lời nói như chúng ta.
TH (Nguoiduatin.vn)
