Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ tại khu vực Vành đai 1 từ 2026 đang khiến các hãng xe công nghệ lo lắng về tính khả thi. Thiếu hụt hạ tầng sạc, chi phí lớn và nguy cơ ảnh hưởng sinh kế hàng trăm nghìn tài xế là những vấn đề cấp bách cần giải quyết.

Theo báo Dân trí, Chiều 26/11, HĐND TP Hà Nội đã thông qua nghị quyết quan trọng về Vùng Phát Thải Thấp (LEZ). Theo đó, xe mô tô và xe gắn máy chạy bằng xăng sẽ bị hạn chế lưu thông theo khung giờ cụ thể trong khu vực Vành đai 1, chính thức áp dụng từ ngày 1/7/2026.

Đây là một bước đi mạnh mẽ của Thủ đô nhằm cải thiện chất lượng không khí. Cùng chung mục tiêu, TP.HCM cũng dự kiến thí điểm LEZ tại trung tâm và đặt mục tiêu chuyển đổi 400.000 xe máy xăng của tài xế công nghệ sang xe điện.

Đại diện Be Group bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với chủ trương triển khai LEZ của Chính phủ và Hà Nội, đồng thời cam kết duy trì dịch vụ liền mạch cho cả tài xế và khách hàng. Hãng xe khẳng định đã chuẩn bị đầy đủ về mặt công nghệ cốt lõi. Khả năng công nghệ này bao gồm thuật toán điều phối, bản đồ số và hệ thống định tuyến thông minh. Điều này cho phép Be tự động cập nhật các quy định cấm xe xăng theo khu vực/khung giờ. Ngoài ra, Be Group tích cực mở rộng liên thông với vận tải công cộng, hỗ trợ di chuyển tối đa cho hành khách.

10-xm-rs
Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp thí điểm tại một số khu vực trong vành đai 1 (Ảnh: Trần Thanh).

Đáng chú ý, Be Group đặc biệt tập trung vào nhóm tài xế là những người chịu ảnh hưởng trực tiếp và lớn nhất từ sự thay đổi này. Hãng đã và đang triển khai các chương trình hỗ trợ thiết thực. Những hỗ trợ này bao gồm việc cung cấp các khoản vay với lãi suất ưu đãi, tư vấn chuyên sâu về quy định mới. Đồng thời, họ cũng đào tạo kỹ năng vận hành phương tiện trong các khu vực bị hạn chế. Mục tiêu là giúp đội ngũ tài xế công nghệ có thể chuyển đổi suôn sẻ và bền vững nhất.

Tuy nhiên, tại Diễn đàn "Chuyển đổi số ngành Bộ Công Thương" ngày 3/12, hãng xe lớn khác là Grab Việt Nam lại bày tỏ nhiều quan ngại. Bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc Đối ngoại Grab Việt Nam, thẳng thắn nhận định lộ trình cấm xe xăng vào Vành đai 1 tại Hà Nội là "khá gấp". Lý do chính là hệ thống cơ sở hạ tầng trạm sạc điện công cộng vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu thực tế của đội ngũ tài xế công nghệ.

Bà Trang tiết lộ một con số đáng báo động: "62% tài xế của hãng chưa sẵn sàng chuyển đổi sang xe điện vì thiếu trạm sạc". Đối với tài xế, phương tiện là nguồn thu nhập chính và họ phải tối ưu hóa từng phút làm việc.

Việc sạc điện có thể mất 30 phút đến vài giờ, trái ngược hoàn toàn với việc đổ xăng chỉ 2-3 phút. Bà cho biết, chờ sạc đồng nghĩa với việc tài xế phải ngưng tạo ra thu nhập trong thời gian này, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của họ.

Từ đó, Grab kiến nghị Hà Nội cần dựa trên nguyên tắc hoàn thiện một phần hệ sinh thái xe điện trước khi áp dụng mệnh lệnh hành chính. Hệ sinh thái này phải bao gồm: hạ tầng trạm sạc dùng chung, mạng lưới bảo dưỡng đồng bộ và các chính sách tài chính xanh hỗ trợ tài xế. Hãng cũng đề xuất chính sách cần đảm bảo tính đồng bộ, khả thi, và hiệu quả, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế và sinh hoạt hàng ngày của người dân.

10-xm2-r
Một nghiên cứu gần đây cho thấy riêng số tài xế xe máy công nghệ tại TPHCM là khoảng 400.000 người (Ảnh: Nguyễn Vy).

Bên cạnh trạm sạc, đề án chuyển đổi tại TP.HCM cũng bộc lộ nhiều điểm chưa thỏa đáng theo đánh giá của Grab. Hãng xe này cho rằng đề án mới chỉ tập trung vào chi phí tiết kiệm được mà chưa giải quyết các mối quan tâm lớn của tài xế. Những quan ngại đó bao gồm chi phí đầu tư ban đầu (giá xe điện cao), sự phù hợp của xe điện cho hoạt động dịch vụ, tính an toàn của xe, và nguy cơ bị "treo xe" nếu xe gặp vấn đề không thể sửa chữa.

Đại diện Grab nhấn mạnh việc quy định thời gian chuyển đổi quá gấp gáp có thể trở thành rào cản lớn đối với cơ hội việc làm của hàng trăm nghìn người lao động . "Việc quy định thời gian chuyển đổi quá gấp gáp có thể khiến nhiều người không kịp chuyển đổi phương tiện để tham gia (trong bối cảnh hệ sinh thái hỗ trợ xe điện chưa sẵn sàng), gián tiếp dựng lên rào cản đối với cơ hội việc làm và kiếm thu nhập của hàng trăm nghìn người" , vị này cảnh báo.

Việc triển khai LEZ tại các đô thị lớn được đánh giá là xu hướng tất yếu để cải thiện môi trường và phát triển hệ thống giao thông bền vững. Tuy nhiên, để chính sách đi vào cuộc sống, các chuyên gia cho rằng cần có lộ trình phù hợp, đồng bộ giữa hạ tầng, công nghệ và hỗ trợ tài chính, đặc biệt là với nhóm lao động đang sống dựa vào phương tiện cá nhân.

Theo Bạch Dương (SHTT)