Người suy thận mạn nên ăn gì, kiêng gì?

Người bệnh thận cần kiểm soát lượng protein, kali, giảm chất béo, hạn chế muối, bổ sung đủ vitamin và khoáng chất.

Thận có chức năng lọc, đào thải nước và các sản phẩm cặn bã trong quá trình chuyển hóa của cơ thể như ure, creatinine, axit uric, các chất độc phenol... Đồng thời, thận giúp điều hòa thăng bằng nội môi, điều hòa nước, chất điện giải, muối.

Khi có tổn thương thận mạn tính, người bệnh sẽ gặp các rối loạn bao gồm: buồn nôn, nôn, phù do tăng kali, ure, giảm creatinine, natri; tăng phospho máu, rối loạn chuyển hóa canxi, vitamin D dẫn tới loãng xương; thiếu máu; có thể rối loạn chuyển hóa lipid máu, tăng huyết áp...

Theo chuyên gia, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện mức lọc cầu thận và albumin huyết thanh, giảm huyết áp và cholesterol huyết thanh.

Nguyên tắc chung trong chế độ dinh dưỡng cho người suy thận mạn tính bao gồm cung cấp đủ năng lượng, kiểm soát lượng protein. Mức độ hạn chế protein phụ thuộc vào mức độ tổn thương suy thận độ 1, 2, 3..., trước hoặc sau lọc máu. Người bệnh giảm lượng chất béo có nguồn gốc động vật, hạn chế muối, kiểm soát lượng kali, bổ sung đủ vitamin, khoáng chất.

Những thực phẩm tốt nhất dành cho người suy thận

1. Súp lơ

Súp lơ cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, bao gồm vitamin K, folate và chất xơ. Nó cũng chứa chất chống oxy hóa và các hợp chất chống viêm.

2. Quả việt quất

Quả việt quất rất giàu chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa được gọi là anthocyanin, có thể bảo vệ chống lại bệnh tim, tiểu đường và các bệnh khác. Chúng cũng chứa ít natri, phốt pho và kali.

3. Cá vược

Cá vược cung cấp protein chất lượng cao. Nó cũng chứa chất béo lành mạnh được gọi là omega-3. Omega-3 có thể giúp ngăn ngừa một loạt bệnh tật và tăng cường sức khỏe cho những người đã mắc bệnh

Tuy nhiên, Viện Tiểu đường, Tiêu hóa và Bệnh thận Quốc gia (NIDDK) khuyến nghị nên ăn một phần nhỏ thịt hoặc cá, vì hàm lượng protein cao có thể khiến thận làm việc vất vả hơn.

4. Nho đỏ

Nho đỏ là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa tốt được gọi là flavonoid, có thể giúp giảm viêm và bảo vệ chống lại bệnh tim, tiểu đường và các tình trạng sức khỏe khác.

5. Lòng trắng trứng

Lòng trắng trứng cung cấp nguồn protein chất lượng cao, thân thiện với thận và ít phốt pho.

Lòng trắng trứng có thể là sự lựa chọn đối với những người đang ăn kiêng cho thận, vì lòng đỏ trứng có thể chứa nhiều phốt pho.

6. Tỏi

Tỏi là một lựa chọn thay thế muối thơm ngon, tăng thêm hương vị cho món ăn đồng thời mang lại lợi ích dinh dưỡng.

Đó là một nguồn mangan và vitamin B6 tốt. Nó cũng chứa các hợp chất lưu huỳnh có đặc tính chống viêm.

7. Kiều mạch

Kiều mạch là một loại ngũ cốc nguyên hạt có hàm lượng kali thấp. Nó cũng chứa vitamin B, magiê, sắt và chất xơ.

Kiều mạch không chứa gluten nên phù hợp với những người mắc bệnh celiac hoặc không dung nạp gluten.

8. Dầu ô liu

Dầu ô liu là nguồn cung cấp vitamin E lành mạnh và chủ yếu là chất béo không bão hòa. Nó cũng không chứa phốt pho, khiến dầu oliu trở thành một lựa chọn phù hợp cho những người mắc bệnh thận.

Hầu hết chất béo trong dầu ô liu là axit oleic, có đặc tính chống viêm.

Hơn nữa, chất béo không bão hòa đơn ổn định ở nhiệt độ cao, khiến dầu ô liu trở thành lựa chọn lành mạnh để nấu ăn giúp bệnh nhân suy thận có sức khoẻ tốt hơn.

9. Bắp cải

Bắp cải thuộc họ rau họ cải và cung cấp vitamin, khoáng chất và các hợp chất chống oxy hóa.

Một nghiên cứu năm 2021 cho rằng bắp cải trắng, xanh và đỏ có thể giúp: quản lý lượng đường trong máu, giảm nguy cơ tổn thương thận và gan, ngăn ngừa stress oxy hóa và béo phì

10. Ức gà không da

Ức gà không da có ít chất béo và phốt pho hơn thịt gà có da. Khi lựa chọn ức gà, hãy chọn ức gà tươi, tránh đồ chế biến sẵn.

11. Ớt chuông

Ớt chuông có nhiều vitamin A, C và các chất chống oxy hóa khác nhưng lại ít kali.

Những chất dinh dưỡng này rất quan trọng đối với chức năng miễn dịch, có liên quan chặt chẽ với bệnh thận.

12. Hành tây

Giảm muối có thể là một thách thức, nhưng hành tây là một cách mang lại hương vị không chứa natri cho các món ăn dành cho người thận.

Xào hành với tỏi, dầu ô liu và các loại thảo mộc có thể tăng thêm hương vị cho món ăn mà không ảnh hưởng đến sức khỏe thận.

Hành tây cung cấp vitamin C, mangan và vitamin B, bao gồm cả folate. Chúng cũng chứa chất xơ prebiotic giúp giữ cho hệ tiêu hóa của bạn khỏe mạnh bằng cách nuôi dưỡng vi khuẩn đường ruột có lợi.

13. Củ cải

Củ cải là loại rau giòn giúp bổ sung lành mạnh cho chế độ ăn cho thận. Chúng rất ít kali và phốt pho nhưng chứa các chất dinh dưỡng quan trọng khác, chẳng hạn như folate và vitamin A.

Vị cay của củ cải tạo nên hương vị bổ sung cho các món ăn ít natri.

14. Dứa

Dứa có thể là một món ăn ngon cho những người có vấn đề về thận. Nó có hàm lượng phốt pho, kali và natri thấp hơn cam, chuối hoặc kiwi.

Dứa cũng là một nguồn cung cấp chất xơ và vitamin A dồi dào, đồng thời nó có chứa bromelain, một loại enzyme có thể giúp giảm chứng viêm.

15. Quả nam việt quất

Quả nam việt quất có chứa chất dinh dưỡng thực vật được gọi là proanthocyanidin loại A, chất chống oxy hóa có thể ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu và thận bằng cách giảm nồng độ vi khuẩn trong nước tiểu. Chúng cũng chứa ít kali, phốt pho và natri.

Có mối liên hệ chặt chẽ giữa nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) và nhiễm trùng thận, và UTI có thể dẫn đến các biến chứng về thận.

Bạn có thể ăn quả nam việt quất khô, nấu chín, tươi hoặc dưới dạng nước ép.

16. Nấm hương

Nấm hương là một nguyên liệu thơm ngon mà bạn có thể dùng thay thế thịt thực vật. Chúng thích hợp cho những người mắc bệnh thận theo chế độ ăn dựa trên thực vật và những người theo chế độ ăn thận cần hạn chế ăn protein.

Chúng là nguồn cung cấp vitamin B, đồng, mangan và selen tuyệt vời. Ngoài ra, chúng còn cung cấp một lượng lớn protein từ thực vật và chất xơ.

Các thực phẩm người suy thận không nên ăn

Các thực phẩm chế biến sẵn: giò, chả, pate, xúc xích, cá hộp, thịt hộp... Các thực phẩm có nhiều muối như cá khô, cá muối, thịt muối, cà muối, dưa muối... có nhiều muối.

Gia vị: muối tinh, nước mắm, bột canh...

Các loại đậu: ăn ít các loại đậu giàu đạm thực vật, ưu tiên lượng đạm được ăn có nguồn gốc động vật giàu các acid amin có giá trị sinh học cao.

Thực phẩm nhiều cholesterol: phủ tạng động vật (óc, gan, cật, tim...)

Các thực phẩm nhiều mỡ: như thịt quay, lạp sườn, ba chỉ...

PN (SHTT)