Đề xuất nghiên cứu cho phép hoán cải xe máy chạy xăng sang xe điện (retrofit) tại TP.HCM đang vấp phải nhiều ý kiến lo ngại từ cộng đồng và các chuyên gia.
Dù mục tiêu là tận dụng xe cũ để giảm phát thải, giải pháp này được cho là tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an toàn kỹ thuật, kết cấu xe, nguy cơ cháy nổ, và những rào cản pháp lý chưa được giải quyết.
Rủi ro kỹ thuật: Phá vỡ kết cấu và mất cân bằng
Vấn đề cốt lõi của việc hoán cải nằm ở sự khác biệt về thiết kế khung sườn giữa xe xăng và xe điện. Khung xe xăng nguyên bản không được thiết kế để chịu tải và phân bổ trọng lượng của pin và môtơ điện. Việc lắp đặt các linh kiện điện nặng, đặc biệt là khối pin lithium, có thể làm thay đổi toàn bộ kết cấu và trọng tâm ban đầu của xe.
Ảnh minh họa.
Các thành viên mạng xã hội lo ngại chiếc xe hoán cải có thể bị mất cân bằng, phá vỡ các thông số kỹ thuật ban đầu, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống giảm xóc, lốp, khung và kết cấu chịu lực. Bên cạnh đó, hệ thống treo và phanh của xe xăng cũng cần phải được tính toán lại, do gia tốc của xe máy điện thường lớn hơn đáng kể.
Thực tế từ một số vụ cháy xe điện gần đây đã cho thấy mối nguy hiểm của các thùng pin được độ, chế thêm. Xe hoán cải rất khó đảm bảo khả năng chống nước và tản nhiệt hiệu quả, làm giảm nghiêm trọng độ bền và độ an toàn. Pin lithium vốn nặng, chiếm nhiều không gian, và khả năng tản nhiệt nguyên bản của xe xăng thường không đáp ứng được yêu cầu của pin, làm tăng nguy cơ cháy nổ.
Rào cản pháp lý và chi phí kinh tế
Ngoài rủi ro kỹ thuật, đề xuất này còn đối mặt với vướng mắc pháp lý lớn. Hiện tại, quy trình đăng kiểm và pháp lý hướng dẫn cho xe hoán cải vẫn chưa rõ ràng, dễ bị lợi dụng cho việc độ chế công suất xe nếu không có kiểm soát chặt chẽ.
Về mặt kinh tế, nhiều ý kiến cho rằng việc hoán cải không thực sự có tính thực dụng cao. Nếu tính toán đầy đủ chi phí hoán cải, bao gồm cả pin (có tuổi thọ giới hạn 3-5 năm), công lắp đặt và đăng kiểm, giá thành có thể bằng 60% đến 100% một chiếc xe điện mới có bảo hành chính hãng và thiết kế đồng bộ. Trong khi đó, trên thị trường hiện nay, nhiều hãng xe đã phát triển xe máy điện mới với chi phí tương đương hoặc thậm chí rẻ hơn xe xăng.
Kinh nghiệm quốc tế và thách thức về quy chuẩn
Ảnh minh họa.
Ngay cả tại các nước châu Á như Ấn Độ, dù các công ty đã phát triển các bộ "kit" (gồm pin, motor, hệ thống điện) riêng biệt cho từng dòng xe và Cơ quan Nghiên cứu Ôtô (ARAI) đã ban hành chuẩn kỹ thuật retrofit từ năm 2022, việc triển khai quy mô vẫn gặp nhiều khó khăn. Thách thức lớn nhất vẫn là thiết lập quy chuẩn pháp lý và kiểm soát chất lượng đồng bộ để đảm bảo an toàn, bởi rất khó để phân biệt một chiếc xe hoán cải đạt chuẩn an toàn khi chạy ngoài đường chỉ bằng mắt thường.
