Những biện pháp điều tra truyền thống mà nhà văn Arthur Conan Doyle mô tả trong các truyện ngắn và tiểu thuyết về Sherlock Holmes được coi là vũ khí quan trọng trong cuộc chiến chống Covid-19 tại Trung Quốc..
Nhà dịch tễ học Gong Xiaohuan là một trong 700 “chuyên gia săn virus” tại thành phố Thượng Hải (Trung Quốc). Trong nhiều tháng, Gong, 32 tuổi, đã lần dấu nhiều bệnh nhân Covid-19 tại Thượng Hải, phỏng vấn họ và người thân để xác định tiếp xúc gần, góp phần quan trọng vào công tác phòng chống dịch bệnh tại thành phố.
“Với những người nhiễm hoặc nghi nhiễm virus corona, chúng tôi sẽ hỏi họ làm gì, ở đâu, gặp ai trong 14 ngày vừa qua, để có cái nhìn tổng quát về các hoạt động của họ. Công việc của chúng tôi giống như cảnh sát điều tra, chúng tôi phải hết sức thận trọng, kiên nhẫn,” Gong cho hay.
Trước Covid-19, Gong theo dõi và điều tra dịch tễ các bệnh truyền nhiễm đường ruột cho Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Thượng Hải. Tháng 01 vừa qua, lần đầu tiên trong sự nghiệp cô được giao nhiệm vụ điều tra ca nhiễm virus corona là một người phụ nữ 50 tuổi đến từ Vũ Hán.
Người đàn bà nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, và được coi là trường hợp nghi nhiễm Covid-19. Gong phải mặc trang phục bảo hộ khi phỏng vấn bà. Ít lâu sau, kết quả xét nghiệm khẳng định bà nhiễm bệnh.
“Thời điểm đó, chúng tôi biết rất ít về chủng virus corona mới,” Gong nói. “Tuy vậy từ 31/12, tất cả nhân viên Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh được yêu cầu chuẩn bị cho một đợt bùng phát. Chúng tôi cần biết các chi tiết cụ thể, chẳng hạn như bà ấy tới Thượng Hải bằng cách nào, đã gặp những ai”.
Các cuộc điều tra dịch tễ được thực hiện để xác định hai yếu tố chính - nguồn gốc lây nhiễm để có thể khống chế càng sớm càng tốt, và những người đã nhiễm bệnh để sớm cách ly, chữa trị cho họ nhằm ngăn chặn lây lan trong cộng đồng.
Theo thống kê từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Thượng Hải, khoảng một phần ba trong số 330 ca nhiễm được xác nhận ở thành phố này đã nhiễm virus từ một bệnh nhân khác. Tới nay Gong đã điều tra hơn 80 trường hợp nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19, mỗi trường hợp thường phải mất hai tới 10 tiếng đồng hồ, một số trường hợp thậm chí còn lâu hơn.
Nhà dịch tễ học trẻ tuổi cho biết hầu hết các bệnh nhân đều rất hợp tác, chỉ một số ít chần chừ trong việc cung cấp thông tin vì lo ngại riêng tư.
“Tôi nói trách nhiệm của họ là hợp tác. Nếu không, họ có thể chịu hậu quả về pháp lý,” Gong cho hay.
Như một thám tử tài năng, Gong đảm bảo rằng mọi chi tiết thu thập được qua phỏng vấn hay trên mạng xã hội phải chính xác, được xác nhận.
Một trong những khó khăn của các nhà điều tra dịch tễ học là không phải ai cũng nhớ rõ họ đã ở đâu, làm gì trong 14 ngày. Để giải quyết điều này, Gong cho biết cô dành thời gian tâm sự, giúp mọi người dần dần nhớ lại những gì đã xảy ra, từ những sự việc gần nhất cho tới các chi tiết xa hơn.
“Đối với người cao tuổi hoặc bệnh nhân nguy kịch, tôi sẽ phỏng vấn vợ hoặc chồng, hay con cái của họ,” Gong nói.
Dĩ nhiên, công việc không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Đôi lúc Gong và các đồng nghiệp như đi vào ngõ cụt, phải mất tới vài ngày để xâu chuỗi những dữ liệu mà họ thu thập được.
Điển hình là trường hợp bệnh nhân hồi đầu tháng Hai khiến họ bất lực hoàn toàn trong việc điều tra nguồn gốc lây nhiễm ở hai bệnh nhân sống tại hai khu vực khác nhau ở Thượng Hải, chưa từng tới Vũ Hán hay gặp người nào tới từ thành phố đó. Sau khi rà soát mọi chi tiết, họ phát hiện hai người đã ăn tối cùng một người đàn ông khác tới từ tỉnh An Huy. Người này sau đó được xác nhận nhiễm Covid-19.
Một trường hợp khác là cụ bà 70 tuổi độc thân, ít tiếp xúc với người ngoài và chưa từng rời Thượng Hải. Phải mất 10 ngày các nhà dịch tễ học mới phát hiện ra cụ bà đã tới một trung tâm trong thành phố, nơi bà tiếp xúc với một bệnh nhân khác.
“Công việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn, bởi chúng tôi cần kiểm tra mọi chi tiết,” Gong cho biết.
“Việc này đòi hỏi nhiều công sức và thời gian, nhưng rất quan trọng trong cuộc chiến chống dịch bệnh. So với các nhân viên y tế tuyến đầu, các nhà điều tra dịch tễ không được mọi người chú ý,” Hu nói, bổ sung thêm rằng tầm quan trọng của xác định tiếp xúc gần rất rõ ràng trong dịch Covid-19, do nhiều bệnh nhân không có triệu chứng.
Zhao Dahai, giáo sư y tế công cộng tại Đại học Giao thông Thượng Hải cho rằng điều tra dịch tễ là rất quan trọng trong nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh lây lan cộng đồng.
“Nhiều thành phố tại Trung Quốc đã sử dụng dữ liệu viễn thông để xác định tiếp xúc nhanh chóng. Điều này khác với các dịch bệnh trước đây,” Zhao cho biết.
Gong cho rằng công việc của cô cũng giúp nhà chức trách điều chỉnh các biện pháp kiểm soát dịch bệnh hợp lý hơn. Thành phố Thượng Hải ban đầu yêu cầu những người tiếp xúc gần với bệnh nhân Covid-19 tự cách ly tại nhà, tuy vậy qua điều tra dịch tễ đã phát hiện biện pháp này gây ra những ổ dịch giữa các thành viên trong gia đình, và sau đó nhà chức trách đã đưa nhóm đối tượng này tới cách ly tập trung ở các cơ sở được chỉ định.
Tố Linh (Nguoiduatin.vn)
