Căng thẳng khu vực lại một lần nữa bùng phát vào ngày 2/12 khi tàu tuần tra của Trung Quốc và Nhật Bản có màn chạm trán kịch liệt gần nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư. Hai bên đưa ra những tuyên bố hoàn toàn trái ngược về vụ việc, trong bối cảnh mối quan hệ song phương đang đặc biệt gia tăng nhiệt độ.

Phát ngôn viên hải cảnh Trung Quốc, Liu Dejun, cáo buộc một tàu cá Nhật Bản đã "xâm nhập trái phép lãnh hải Trung Quốc" quanh nhóm đảo Điếu Ngư. Ông Liu cho biết, các tàu hải cảnh Trung Quốc đã phải "thực hiện những biện pháp kiểm soát cần thiết và đưa ra cảnh báo để xua đuổi tàu cá" này. Quan chức này khẳng định Trung Quốc sẽ kiên quyết tiến hành các hoạt động nhằm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và các quyền hàng hải của mình.

02-1764665516-trung-quoc-nhat-ban-doi-dau-cang-thang-gan-dao-tranh-chap.jpg
Tàu cảnh sát biển Nhật Bản (trái) và tàu hải cảnh Trung Quốc (phía sau) tại khu vực Senkaku/Điếu Ngư tháng 4/2024. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, lực lượng Cảnh sát biển Nhật Bản (JCG) lại đưa ra cáo buộc ngược lại. JCG xác nhận hai tàu tuần tra của hải cảnh Trung Quốc đã đi vào "lãnh hải nước này" quanh nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư. Theo Tokyo, một tàu JCG đã lập tức yêu cầu phía Bắc Kinh rời khỏi vùng biển khi các tàu Trung Quốc di chuyển về phía tàu cá Nhật Bản. Sau đó vài giờ, các tàu Trung Quốc mới rời đi.

JCG cáo buộc hành động của Trung Quốc là "vi phạm luật pháp quốc tế", đồng thời cho biết hai tàu hải cảnh trên và một số tàu khác vẫn hiện diện trong khu vực.

Nhóm đảo Senkaku/Điếu Ngư, nằm cách Thượng Hải khoảng 600 km và Tokyo 1.900 km, hiện do Nhật Bản kiểm soát nhưng cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền. Kể từ khi Nhật Bản quốc hữu hóa nhóm đảo này vào năm 2012, các tàu công vụ Trung Quốc đã thường xuyên áp sát hơn, làm leo thang cuộc đối đầu kéo dài nhiều năm.

Vụ chạm trán mới nhất diễn ra khi quan hệ song phương đang căng thẳng cực độ. Nguyên nhân bắt nguồn từ phát biểu của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi hôm 7/11, trong đó bà cảnh báo Tokyo có thể có động thái quân sự trong trường hợp đảo Đài Loan bị tấn công.

Trung Quốc đã phản ứng dữ dội trước lời cảnh báo này. Bắc Kinh luôn xem đảo Đài Loan là phần lãnh thổ không thể tách rời và khẳng định không loại trừ biện pháp sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo. Căng thẳng này thậm chí đã lan sang lĩnh vực văn hóa, với việc một ca sĩ Nhật Bản phải ngừng giữa chừng buổi biểu diễn ở Thượng Hải hôm 28/11 do bị cắt điện không rõ nguyên nhân, cùng với khuyến cáo công dân Trung Quốc không đến Nhật Bản.

QT (SHTT)