Khám phá làng cổ Vi Rơ Ngheo: Thiên đường hoa địa lan

Làng cổ Vi Rơ Ngheo nằm ở độ cao 1.250m so với mặt nước biển, được bao bọc bởi những dãy núi Ngọc Măng Chu ở phía Nam, Ngọc Ki Ruông, Ngọc Chăng ở phía Tây, còn ở phía Đông và Bắc là những thửa ruộng bậc thang xếp tầng tầng lớp lớp bên những cánh rừng nguyên sinh gần như còn nguyên vẹn.

Bên vách đá chênh vênh của dãy núi khổng lồ là rừng cây thông 5 lá với tuổi đời hàng trăm năm, sừng sững trên đỉnh Ngọc Ruông.

Đứng trên đỉnh núi Ngọc Ruông, ngôi làng cổ Vi Rơ Ngheo như một bức tranh thủy mặc với những dãy núi trùng điệp, uốn lượn ôm lấy ngôi làng nhỏ, những con suối hiền hòa chảy róc rách ngày đêm tưới nước cho ruộng lúa xanh ngát...

Đặc biệt, dãy núi Ngọc Ruông còn sở hữu một kho báu với các loại hoa rừng như: đỗ quyên, hoa sim, hoa mua, địa lan… khoe sắc bốn mùa.

Phía Tây của ngôi làng cổ Vi Rơ Ngheo là những ngọn đồi với vẻ đẹp tiềm ẩn của rừng thông 5 lá, rừng nguyên sinh với những thân cây 2 người ôm không xuể, những đồi hoa địa lan, hoa đỗ quyên, hoa sim và hoa mua rực rỡ.

Chỉ cần đi bộ khoảng 20 phút từ làng là bạn đã có thể đặt chân lên đến những ngọn đồi này. Tiếp tục đi sâu vào những ngọn đồi và khu rừng lân cận, bạn sẽ khám phá ra thêm những điểm đến tuyệt đẹp trong thiên nhiên. Đó là thác Vi Rơ Ngheo trong vắt có dòng chảy bắt nguồn từ rừng sâu, là nơi dân làng vẫn thường đến để tắm ở đây.

Và đối với những ai đam mê với bình minh, hoàng hôn và săn mây, thì ngọn đồi hoa sim và hoa mua phía sau làng là một địa điểm tuyệt vời. Sáng sớm là thời điểm hoàn hảo để bạn có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp toàn cảnh của ngôi làng và toàn bộ quá trình mặt trời mọc lên ở sau những dãy núi vô tận ở phía đối diện. Vào những ngày nhiều mây, đó cũng sẽ là một địa điểm tuyệt vời để bạn săn mây và có những bức ảnh đẹp của biển mây ở thung lũng bên dưới.

Giữa ngôi làng cổ là những căn nhà gỗ mộc mạc được bao bọc bởi những đồng lúa xung quanh. Ngoài ra, ngôi làng cũng được bao bọc bởi một dòng suối chảy quanh, tạo nên một vẻ đẹp rất thơ mộng.

Làng cổ Vi Rơ Ngheo có khoảng 64 hộ gia đình và 300 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Xơ-đăng sinh sống tập trung với nhau, tạo thành một xã hội thu nhỏ của người đồng bào dân tộc thiểu số Xơ Đăng. Người Xơ Đăng tại làng Vi Rơ Ngheo là những người thật thà, thân thiện và lao động chăm chỉ. Bạn sẽ cảm thấy thật ấm áp khi đến thăm ngôi làng thú vị này.

Hiện nay làng cổ Vi Rơ Ngheo vẫn còn giữ nhiều lễ hội truyền thống như lễ làm máng nước, lễ mừng lúa mới, lễ làm chuồng trâu, nhà rông mới, lễ gieo mạ.

Bà con làng cổ Vi Rơ Ngheo có khoảng 28% ngôi nhà sàn được làm theo đúng truyền thống của người Xơ Đăng và hàng trăm kho lúa của bà con nơi đây mang đậm văn hóa truyền thống còn lưu trữ. Các ngôi nhà đều lưu giữ những giá trị lịch sử, kiến trúc, văn hóa đa dạng với những kiến trúc độc đáo gắn liền với đời sống sinh hoạt của cộng đồng người Xơ Đăng.

Tại làng cổ Vi Rơ Ngheo, cách bài trí cổng nhà và hàng rào xung quanh ngôi nhà cũng rất độc đáo. Tất cả 63 hộ dân nơi đây đều dựng cổng bằng các cây gỗ tận dụng trên rừng. Cổng dựng bằng gỗ rất đơn sơ, không cầu kỳ mà lại rất đẹp và bắt mắt. Các thanh gỗ không đều, cong, thẳng khác nhau, được người dân bản địa sáng tạo xếp chồng lên nhau thành chiếc cổng vào nhà, vừa đơn giản nhưng cũng rất đặc biệt, độc đáo và lạ.

Không chỉ cổng nhà, xung quanh các ngôi nhà, bà con dân làng còn tận dụng cây gỗ chết trên rừng mang về cưa thành từng đoạn ngắn xếp xung quanh ngôi nhà cũng rất đặc biệt và ấn tượng, tạo vẻ đẹp riêng cho các ngôi nhà ở ngôi làng cổ Vi Rơ Ngheo.

Khí hậu mát mẻ tạo nên một thảm thực vật phong phú, đa dạng và tạo nên một “thiên đường” của hoa địa lan.

Đến làng cổ Vi Rơ Ngheo, trên những hàng rào gỗ của từng ngôi nhà, bà con trồng đầy hoa lan. Hàng rào bao quanh các căn nhà là hàng loạt chậu địa lan. Chậu lan được làm bằng gỗ tận dụng, cao khoảng 40cm, khoét rỗng ruột, bỏ trấu, phân để trồng lan. Không gian toàn hoa lan được bao phủ quanh khắp từng ngôi nhà trong làng tạo cho ngôi làng sự cuốn hút kỳ lạ.

Đến nay người dân làng Vi Rơ Ngheo đã sưu tầm, nhân giống trồng được khoảng 1.000 chậu địa lan và phong lan; tổ chức khoanh nuôi, bảo tồn 5 đồi hoa phong lan và sim, mua quanh làng. Khi bóng chiều phủ núi đồi cũng là lúc sắc hồng, vàng hoa địa lan nhường chỗ cho rừng hoa sim khoe sắc, nhuộm tím cả cánh rừng.

Khí hậu mát mẻ tạo nên một thảm thực vật phong phú, đa dạng và tạo nên một “thiên đường” của hoa địa lan.

Làng cổ Vi Rơ Ngheo vừa được tỉnh Kon Tum công nhận là làng du lịch cộng đồng và là làng du lịch cộng đồng thứ hai của huyện Kon Plông, sau làng du lịch cộng đồng Kon Pring (thị trấn Măng Đen). Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng phát triển các sản phẩm du lịch của địa phương bằng việc đa dạng hóa các hình thức trải nghiệm cho du khách, tạo không gian kết nối giữa các làng du lịch cộng đồng. Đồng thời, tạo động lực cho đồng bào Xơ Đăng gìn giữ, phát huy những giá trị văn hoá truyền thống và là cơ hội tốt để người dân thoát nghèo.

Theo Nguyên Vị (Tạp Chí Công Thương)