Phò mã là danh từ chỉ con rể của vua chúa, tức là chồng của công chúa ngày xưa.

Để giải thích điều này, trước hết chúng ta cần hiểu rõ ý nghĩa của từ “phò mã”. Nhiều người cho rằng “phò” là hỗ trợ, giúp đỡ, “mã” là ngựa, và “phò mã” là người phụ trách chăm sóc ngựa cho vua. Thực tế, “phò mã” được viết bằng Hán tự thì mã trong đó đúng là ngựa nhưng phò không có nghĩa “giúp đỡ” mà là từ chỉ con ngựa gắn vào xe kéo.

   

Vào thời xưa, mỗi lần vua đi tuần du thường dùng xe ngựa, vì lý do an ninh nên sẽ có một đoàn theo hộ tống, tất cả đều có xe thiết kế như xe vua để không ai biết vua ngồi ở đâu. Người chuyên trách việc sửa soạn ngựa xe cho đoàn này (và kể cả xe vua) được gọi là phụ mã đô uý, âm xưa đọc là phò mã.

Do có lần xảy ra việc quan phụ mã đô uý hành thích hoàng đế nên từ đời Tấn, Tư Mã Viêm đưa ra quy định chỉ có chồng của công chúa mới được giữ chức này. Những chàng rể của vua, vốn được gọi là “hoàng tế” (tế: con rể), nhưng do có lệ như trên nên dần dần quen được gọi là “phò mã”. Theo thời gian, người ta mặc định luôn “phò mã” là rể vua mà quên mất hẳn chức phụ mã đô uý kia.

Dung (Nguoiduatin.vn)