Cùng có tác dụng đo nhiệt độ nhưng nhiệt kế rượu và thủy ngân được sử dụng trong từng trường hợp cụ thể nào?
Nhiệt kế là khí cụ dùng để đo nhiệt độ. Nhiệt kế thường dùng có: nhiệt kế thuỷ ngân và nhiệt kế rượu. Thuỷ ngân và rượu là phần chủ yếu để tạo thành nhiệt kế gọi là chất đo nhiệt. Vậy vì sao người ta lại cần đến hai loại nhiệt kế?
Nhiệt kế rượu (nhiệt kế đỏ) là một loại nhiệt kế sử dụng bóng đèn chứa đầy cồn làm cảm biến nhiệt độ. Nhiệt kế rượu được sử dụng để đo nhiệt độ từ -115 độ C đến 78,5 độ C. Chất lỏng bên trong bóng đèn có thể là ethanol nguyên chất, toluen, dầu hỏa hoặc bất kỳ thành phần phù hợp nào khác tùy thuộc vào ứng dụng.
Nhiệt kế rượu là sản phẩm có thể thay thế cho nhiệt kế thủy ngân và cũng có chức năng tương tự như là đo nhiệt độ nước, môi trường, khí quyển,...
Tuy nhiên, đối với thuỷ ngân và rượu có cùng khối lượng nếu lần lượt làm cho nhiệt độ của chúng tăng lên 1 độ C, nhiệt lượng hấp thu của rượu lớn hơn của thuỷ ngân rất nhiều gấp khoảng 20 lần.
Có thể thấy, độ nhạy trong sự biến đổi theo nhiệt độ của cột thuỷ ngân trong nhiệt kế thuỷ ngân lớn hơn nhiều so với cột rượu trong nhiệt kế rượu.
Do đó, trong công việc thực nghiệm khoa học hoặc đo nhiệt độ cơ thể người cần sự chính xác nhanh chóng, người ta thường dùng nhiệt kế thuỷ ngân. Còn khi đo nhiệt độ không khí xung quanh và nhiệt độ nước nói chung thường dùng nhiệt kế rượu.
Rượu và thuỷ ngân còn có đặc tính khác nhau: rượu "chịu lạnh" rất tốt ở nhiệt độ -117°C nó mới đông lại thành chất rắn còn thuỷ ngân ở nhiệt độ -31°C đã đông cứng lại mất đi tính lưu động.
Ở những xứ lạnh, nhiệt độ không khí mùa đông xuống xấp xỉ –40°C, vì vậy, nói chung dùng nhiệt kế rượu đo nhiệt độ không khí thì thích hợp. Song thuỷ ngân cũng có một ưu điểm: nó "chịu nóng" khá hơn rượu. Điểm sôi của thuỷ ngân là 356,72°C; còn rượu khi đến 78,3°C thì sẽ sôi và nhanh chóng hoá hơi. Trong trường hợp đo nhiệt độ cao, rõ ràng là nhiệt kế thuỷ ngân có tác dụng đo nhiệt độ chính xác hơn nhiệt kế rượu.
Như vậy nhiệt kế thủy ngân thường được dùng để đo nhiệt độ cao, còn nhiệt kế rượu thì thường dùng để đo những nơi có nhiệt độ thấp.
TH (Nguoiduatin.vn)
