Bác sĩ Ranjan Shetty, Giám đốc y khoa tại Bệnh viện Sparsh (Bengaluru, Ấn Độ), đã chia sẻ những trường hợp tưởng chừng mâu thuẫn: những người có vẻ ngoài khỏe mạnh, chăm tập thể dục vẫn bị đau tim.

Một bệnh nhân từng hỏi bác sĩ Shetty rằng tại sao ông lại bị đau tim dù đi bộ đến 10.000 bước mỗi ngày. Để trả lời, bác sĩ Shetty đã đưa ra ví dụ về một đồng nghiệp trẻ: người này đến phòng gym rất thường xuyên, có cơ thể săn chắc, ngủ đúng giờ, nhưng vẫn bị đau tim.

Sự thật là cơn đau tim đến từ nhiều yếu tố. Bác sĩ Shetty nhận định rằng hoạt động thể chất chỉ đóng góp một cách tương đối khoảng 15 đến 20% sức khỏe tim mạch, trong khi 80% còn lại đến từ các yếu tố nguy cơ khác, vốn có thể gây tổn thương âm thầm mà không được kiểm soát.

Trong trường hợp của vị bác sĩ trẻ, tác nhân chính được xác định là hút thuốc. Tuy nhiên, nhờ việc duy trì hoạt động thể chất thường xuyên, vị bác sĩ này đã hồi phục nhanh hơn. Các lợi ích cho tim mạch vẫn có thể đạt được ngay cả khi chỉ đi 4.000 bước mỗi ngày, miễn là duy trì đều đặn và kết hợp với việc giảm các rủi ro khác.

Theo bác sĩ Shetty, việc đánh giá và kiểm soát tất cả các yếu tố nguy cơ là rất cần thiết. Dưới đây là những nguyên nhân chính, chiếm phần lớn nguy cơ, ngay cả khi bạn chăm chỉ vận động:

1. Hút thuốc lá

Các hóa chất trong khói thuốc, đặc biệt là nicotine, gây tổn thương lớp nội mô mạch máu. Khi lớp này bị viêm, chất béo và mảng bám sẽ dễ tích tụ hơn. Những mảng bám không ổn định có thể vỡ ra bất cứ lúc nào. Hơn nữa, hút thuốc còn làm máu "dính" hơn, thúc đẩy hình thành cục máu đông. Nicotine còn kích thích cơ thể giải phóng adrenaline, làm tăng nhịp tim và huyết áp, gây căng thẳng kéo dài lên thành động mạch.

2. Cholesterol cao

Mức cholesterol LDL (“cholesterol xấu”) cao có thể thâm nhập vào thành động mạch, đặc biệt là khi lớp nội mô đã bị tổn thương. Nếu tình trạng viêm và LDL cao kéo dài, cục máu đông sẽ hình thành và gây tắc nghẽn mạch vành, trực tiếp dẫn đến cơn đau tim.

3. Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường làm tăng viêm mạn tính mức thấp, gây suy yếu lớp nội mô. Người bệnh tiểu đường cũng có cơ chế sửa chữa mảng bám kém hiệu quả. Đồng thời, tiểu đường khiến tiểu cầu "dính" hơn, làm cục máu đông hình thành nhanh chóng và lớn hơn. Những yếu tố này khiến bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ đau tim cao hơn, kể cả khi họ vẫn vận động hoặc giữ cân nặng ổn định.

4. Yếu tố di truyền

Yếu tố gene quyết định mức cholesterol, khả năng chuyển hóa mỡ máu và nguy cơ mắc bệnh tim. Một số người mang gene đột biến gây tăng cholesterol máu, khiến mức LDL luôn ở mức cao dù họ đã ăn uống lành mạnh. Nếu tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim sớm (dưới 55 tuổi ở nam, dưới 65 tuổi ở nữ), nguy cơ của bạn cũng tăng lên đáng kể. Ngoài ra, môi trường sống chung trong gia đình, bao gồm thói quen ăn uống, vận động và tư duy sức khỏe, cũng góp phần tạo nên hồ sơ nguy cơ tương đồng.

5. Đi bộ nhiều nhưng ngồi quá lâu

Nhiều người hoàn thành 8.000-10.000 bước mỗi ngày nhưng vẫn dành nhiều giờ liên tục để ngồi. Việc ngồi lâu khiến máu ứ trệ, làm yếu van tĩnh mạch, tăng nguy cơ sưng chân và hình thành cục máu đông. Khi ngồi, các nhóm cơ lớn không hoạt động, làm giảm chức năng của enzyme phân giải chất béo, khiến mỡ máu khó kiểm soát dù vẫn đi bộ hằng ngày.

PV (SHTT)