Đánh thuế thu nhập từ mua bán vàng được đa số các chuyên gia đánh giá là phù hợp và đúng thời điểm nhằm hạn chế đầu cơ, lướt sóng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, chính sách thuế cần đủ tinh tế để phân biệt giữa tích trữ chính đáng và đầu cơ.

Trả lại sự công bằng giữa các kênh đầu tư

Để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ vàng, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 278 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 9/2025. Theo đó, liên quan dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Chính phủ yêu cầu quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế và giao Bộ Tài chính phối hợp Ngân hàng Nhà nước thống nhất nội dung này trong dự thảo luật.

Đề xuất này ngay lập tức thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận, bởi vàng lâu nay không chỉ là tài sản tích trữ mà còn là kênh đầu tư quen thuộc của nhiều người dân Việt Nam.

Danh thue giao dich vang co giup thay doi hanh vi dau tu, thu hep chenh lech gia hinh anh 1
Vàng từ lâu đã nằm ngoài "vùng đánh thuế"

Liên quan đến đề xuất này, TS. Châu Đình Linh, Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cho rằng, vàng từ lâu đã nằm ngoài "vùng đánh thuế", dù có thể mang lại lợi nhuận lớn tương tự chứng khoán hay bất động sản. Theo ông Linh, đầu tư vàng sinh lời cũng tương tự như các tài sản tài chính khác. Việc áp thuế sẽ trả lại sự công bằng trong hệ thống thuế.

Đặc biệt, theo ông Linh, chênh lệch giá vàng mua vào - bán ra thời gian qua đã rất cao, tạo điều kiện cho giới đầu cơ trục lợi. Trong giai đoạn từ trước Tết Nguyên đán 2025 đến nay, thị trường ghi nhận nhiều đợt đầu cơ quy mô lớn, góp phần làm méo mó giá vàng trong nước so với thế giới.

“Chính sách thuế cần có phân loại rõ ràng giữa tích lũy và đầu tư, giữa bán vàng phục vụ tiêu dùng cá nhân với hoạt động đầu cơ. Không thể đồng nhất tất cả giao dịch vàng đều là đầu cơ và áp thuế đại trà. Việc này không chỉ gây phản ứng mà còn làm sai lệch mục tiêu chính sách”, ông Linh nói.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Phụng, chuyên gia thuế nhận định, hiện hầu hết giao dịch mua bán vàng đều có hóa đơn, được thanh toán qua chuyển khoản nên đã dần hội đủ điều kiện áp thuế thu nhập cá nhân với vàng. Với sự hỗ trợ của công nghệ và hệ thống ngân hàng, việc truy xuất dòng tiền, xác định lợi nhuận từ vàng hoàn toàn khả thi.

Tuy nhiên, ông Phụng cũng lưu ý, cần phân biệt rõ nguồn gốc vàng: tài sản được thừa kế, tặng cho, tích lũy lâu năm không thể bị đánh thuế như vàng đầu tư mua bán ngắn hạn. Cách phân biệt này là yếu tố mấu chốt để chính sách không gây ra sự bất công, nhầm lẫn và phản ứng tiêu cực từ người dân..

Đánh thuế có giúp thay đổi hành vi đầu tư?

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín (Trọng Tín Tax) cho rằng, hiện nay, khó đánh thuế trên chênh lệch giá mua bán vì nhiều người đã mua vàng tích trữ từ nhiều năm trước, khi đó việc quản lý hoá đơn, chứng từ chưa được thực hiện đồng bộ nên không có cơ sở để xác định chính xác giá mua.

Danh thue giao dich vang co giup thay doi hanh vi dau tu, thu hep chenh lech gia hinh anh 2
Ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban Chính sách Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM

Theo ông Được, trên thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ, vàng đã được pha trộn với kim loại khác và chế tác thành sản phẩm hoàn chỉnh, nên được xem như một loại hàng hóa. Trong trường hợp này, vàng phải chịu các loại thuế như thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu; nếu thuộc về doanh nghiệp kinh doanh thì còn chịu thêm thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đối với vàng miếng, theo khoản 22 và khoản 25 Điều 5 Luật Thuế giá trị gia tăng, vàng dạng thỏi, miếng chưa chế tác thành sản phẩm mỹ nghệ, đồ trang sức hay sản phẩm khác ở khâu nhập khẩu, và là tài sản của cá nhân không kinh doanh, thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng. Pháp luật hiện hành cũng quy định rõ, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân nhập khẩu và bán ra vàng miếng thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, nếu chuyển hướng coi vàng miếng là hàng hóa, ông Được đề nghị xem xét sửa luật để áp dụng mức thuế giá trị gia tăng 10% ở khâu nhập khẩu và bán vàng miếng đối với doanh nghiệp kinh doanh vàng.

Với cá nhân mua bán vàng miếng, mức thuế có thể là 1,5% (trong đó 1% thuế giá trị gia tăng và 0,5% thuế thu nhập cá nhân); hoặc chỉ thu 0,5% thuế thu nhập cá nhân (không thu 1% thuế giá trị gia tăng nếu không coi việc nắm giữ vàng là đầu tư kinh doanh). Tổ chức kinh doanh vàng sẽ tạm khấu trừ thuế khi phát sinh giao dịch.

Theo Tổng Giám đốc Trọng Tín Tax, đánh thuế như vậy sẽ khiến kênh đầu tư vàng giảm sức hấp dẫn, buộc nhiều người cân nhắc lựa chọn kênh đầu tư phù hợp hơn. Tiền nhàn rỗi có thể chuyển vào ngân hàng, hoặc đầu tư vào sản xuất, kinh doanh; việc điều tiết sẽ diễn ra tự nhiên.

“Việc đánh thuế kết hợp xuất hóa đơn điện tử khi giao dịch vàng sẽ góp phần tăng thu ngân sách, hạn chế đầu cơ, kiểm soát thị trường. Trong tương lai, cần hình thành sàn giao dịch vàng để mọi thứ công khai, minh bạch hơn, từ đó có thể tính toán điều chỉnh lại cơ chế và mức thuế”, ông Được nêu quan điểm.

Theo Cẩm Tú (Vov.vn)