Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Triều Tiên có thể chỉ dùng cuộc họp thượng đỉnh để khiến mình là người "làm nên lịch sử".
"Hai bên có thể đạt được một thỏa thuận cao cả, đầy cảm hứng nhưng lại thiếu thực chất hoặc các cơ chế thực hiện, là điều không gây ngạc nhiên", chuyên gia Abigail Bard, Trung tâm Tiến bộ Mỹ, đánh giá khi trao đổi với VnExpress. Bà Bard bình luận về cuộc họp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Trump và lãnh đạo Triều Kim Jong-un, dự kiến vào ngày 12/6 tại Singapore.
Có nhiều lý do khiến chuyên gia của Trung tâm Tiến bộ Mỹ cảm thấy "bất an" khi dự báo về cuộc họp, đây là cuộc gặp đầu tiên giữa lãnh đạo đương nhiệm của Mỹ và Triều Tiên, chưa từng có tiền lệ, trong khi đó Trump lại là người khó đoán.
Theo Bard, cả Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Triều Tiên dường như đều muốn tạo nên lịch sử với cuộc họp này nhưng không có gì đảm bảo về định hướng của nó. Nếu nó không diễn ra suôn sẻ, Trump có thể lại bắt đầu nói về hành động quân sự với Triều Tiên. Một kịch bản khác có thể xảy ra là Tổng thống Mỹ sẽ đồng ý giảm quân ở bán đảo Triều Tiên mà không nhận được gì từ Bình Nhưỡng.
Cũng thừa nhận "lưỡng lự" khi dự đoán kết quả cuộc họp Trump - Kim, giáo sư Joseph DeThomas, Đại học Pennsylvania, Mỹ, cho biết trong vài tháng quá có quá nhiều bất ngờ trên bán đảo Triều Tiên. Ông đánh giá Tổng thống Mỹ sẽ nỗ lực đạt được một thỏa thuận phi hạt nhân hóa với một lịch trình cụ thể và tương đối ngắn hạn. Ông cho biết mình rất ngạc nhiên nếu Trump và Kim nhất trí được về khái niệm thế nào là phi hạt nhân hóa và lãnh đạo Triều Tiên đồng ý từ bỏ tất cả vũ khí hạt nhân trong một thời gian ngắn.
"Vì thế tôi cho rằng kết quả của cuộc họp thượng đỉnh này chỉ là một tuyên bố chung về phi hạt nhân hóa, mà không chắc chắn cả về chi tiết và thời điểm của tiến trình", ông DeThomas nói.
Giáo sư này cảnh báo toàn bộ tiến trình hòa đàm có thể sẽ bị sớm đổ vỡ nếu lãnh đạo Triều Tiên nói rõ khái niệm phi hạt nhân hóa của mình, khác xa với điều Tổng thống Mỹ đinh ninh. Ông DeThomas cho rằng nếu không đạt được thỏa thuận thực chất, hai nhà lãnh đạo sẽ đưa ra một tuyên bố chung chung, cho phép ông Kim tiếp tục "tranh thủ" Hàn Quốc và Trung Quốc, trong khi Trump tự họa chân dung mình là một nhà đàm phán vì hòa bình, người làm nên lịch sử.
Cho rằng việc lãnh đạo Triều Tiên Kim giải trừ vũ khí hạt nhân là điều khó xảy ra, ông David Axe, nhà phân tích của trang War is Boring, nói "ông sẽ sốc" nếu ông Kim thực hiện cam kết đó.
"Lãnh đạo Triều Tiên đã phát triển vũ khí hạt nhân làm một đảm bảo an ninh cho nước này. Tại sao ông ta lại từ bỏ chúng? Chúng giúp bảo đảm rằng Mỹ sẽ không bao giờ tấn công Triều Tiên", ông Axe lý giải.
Khả năng bình thường hóa quan hệ
Theo chuyên gia Axe, Kim Jong-un có thể muốn bình thường hóa quan hệ với Mỹ, nhưng nó không dễ xảy ra vì Bình Nhưỡng khó từ bỏ chương trình hạt nhân.
Bà Bard thì lo ngại Trump có thể phạm sai lầm nếu đồng ý bình thường hóa quan hệ với Triều Tiên mà không nhận lại được gì thực chất về cam kết phi hạt nhân hóa và giảm trừ vũ khí của Bình Nhưỡng.
Trong khi đó, giáo sư DeThomas cho rằng đây có thể là thời điểm Mỹ - Triều bàn đến bình thường hóa quan hệ, điều mà hai bên đã thảo luận trong quá khứ. Nếu hai nước có ý chí chính trị thì việc thực hiện sẽ dễ dàng, có thể bắt đầu bằng việc hai bên mở văn phòng liên lạc ở thủ đô của nhau, sau đó là trao đổi đại sứ. Mỹ và Triều Tiên có thể bàn về việc này riêng hoặc trong đàm phán về hiệp ước hòa bình chấm dứt chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên.
Nói về cuộc gặp giữa ông Trump và ông Kim ngày 12/6, DeThomas nhận định cả hai nhà lãnh đạo này đều là người khó dự đoán và không theo quan điểm truyền thống. Trong diễn biến mới nhất, Triều Tiên đã hủy cuộc gặp với Hàn Quốc vào hôm nay do Mỹ - Hàn tiến hành cuộc tập trận thường niên ngày 14-25/5 và dọa xem xét lại cuộc họp thượng đỉnh Trump - Kim nếu bị Washington ép về vấn đề hạt nhân.
"Bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra, nhưng không phải tất cả những điều bất ngờ đều tốt", ông DeThomas nói.
Theo Khánh Lynh (VnExpress.net)
