Đời sống
22/11/2025 18:44Bác sĩ khuyên muốn phòng ngừa đột quỵ hãy cẩn trọng với 4 món ăn ngon phổ biến
Nhồi máu não không phải là bệnh bộc phát chỉ trong một ngày, mà thường là hậu quả kéo dài của những thói quen sống và chế độ ăn uống thiếu lành mạnh lâu năm. Điều đáng báo động là nhiều thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày, tưởng chừng vô hại, lại đang lặng lẽ trở thành “mồi lửa” gây tổn thương mạch máu não.
Đặc biệt ở nhóm người trên 40 tuổi, các bác sĩ ghi nhận ngày càng nhiều trường hợp phát hiện bất thường ở mạch máu não khi đi khám sức khỏe, hoặc nhập viện vì các triệu chứng như chóng mặt đột ngột, tê bì tay chân, và nói khó. Đây đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng không thể bỏ qua.
Các bác sĩ nhấn mạnh rằng một số yếu tố nguy cơ của nhồi máu não có thể được kiểm soát trực tiếp thông qua chế độ ăn uống. Nếu chúng ta giảm bớt những thực phẩm dễ bị xem nhẹ dưới đây, nguy cơ nhồi máu não có thể giảm đáng kể.
Thực phẩm nhiều muối
Muối là yếu tố quen thuộc nhưng không ít người vẫn còn chủ quan. Các khảo sát chỉ ra rằng người trưởng thành tiêu thụ trên 6g muối mỗi ngày có nguy cơ nhồi máu não cao hơn gần 30% so với nhóm ăn vừa phải, và mức nguy cơ này còn tăng dần theo tuổi.
Các món như dưa muối, đồ chấm mặn, thực phẩm chế biến, mì ăn liền, và các loại bim bim đậm vị đều dễ dàng làm vượt ngưỡng muối mà chúng ta khó nhận ra. Lượng muối cao gây tổn thương lớp nội mạc mạch máu, làm tăng huyết áp, và khiến thành mạch dễ bị xơ cứng — ba yếu tố quan trọng thúc đẩy việc hình thành cục máu đông. Tác động này đặc biệt rõ rệt đối với người đã có sẵn bệnh tăng huyết áp.
Chất béo và cholesterol "xấu"
Nhóm thực phẩm giàu chất béo và cholesterol, bao gồm mỡ động vật, nội tạng, bơ, kem sữa, hoặc các sản phẩm sữa nguyên kem, là thủ phạm thứ hai. Đối với người có rối loạn mỡ máu, việc ăn nhiều những món này sẽ làm tăng đáng kể nồng độ LDL-C (cholesterol “xấu”). LDL-C chính là thành phần tham gia trực tiếp vào quá trình tạo thành cục nghẽn trong lòng mạch.
Không chỉ các thực phẩm nhiều mỡ, mà cả đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, hay đồ ăn vặt có hàm lượng chất béo cao cũng góp phần làm tăng nguy cơ. Đáng lo ngại là nhiều bệnh nhân trẻ tuổi vẫn thường xuyên uống trà sữa và ăn gà rán, nhưng lại nghĩ rằng “ăn ít nên không sao”, trong khi lượng chất béo tích lũy đã vượt xa nhu cầu của cơ thể.
Đồ ngọt và đồ uống nhiều đường
Thực phẩm và đồ uống nhiều đường không chỉ làm tăng đường huyết mà còn đẩy nhanh quá trình lão hóa mạch máu. Một nghiên cứu trên 100.000 người cho thấy những ai uống hơn một lon đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ nhồi máu não cao hơn khoảng 15-20% so với người không uống.
Rủi ro này đặc biệt nghiêm trọng ở người tiền đái tháo đường hoặc mắc đái tháo đường. Khi đường huyết cao kéo dài, thành mạch trở nên yếu và máu có xu hướng đặc hơn, dễ tạo điều kiện cho cục nghẽn hình thành. Đường có mặt ở nhiều thực phẩm tưởng chừng lành mạnh như ngũ cốc ăn sáng, sữa chua và các loại đồ uống pha sẵn
Hải sản và nội tạng giàu purin
Nhóm thứ tư là hải sản và nội tạng giàu purin, chúng làm tăng nồng độ acid uric trong máu. Khi acid uric tăng cao, lớp nội mạc mạch máu dễ bị tổn thương và độ nhớt của máu cũng tăng lên. Tăng acid uric là một trong những yếu tố nguy cơ độc lập gây nhồi máu não.
Những người thường xuyên ăn hải sản kèm bia, hoặc thích các món nội tạng động vật, có nguy cơ cao hơn. Dữ liệu cho thấy người có acid uric từ 420μmol/L trở lên có tỷ lệ nhồi máu não cao hơn khoảng 25% so với người có mức bình thường. Hiện tượng này đặc biệt phổ biến ở nam giới trung niên và lớn tuổi.
Tổng hợp lại, bốn nhóm thực phẩm nhiều muối, mỡ, đường, và purin chính là những yếu tố thúc đẩy mạch máu lão hóa sớm và tạo điều kiện hình thành mảng xơ vữa. Khi kết hợp với lối sống thiếu lành mạnh như thức khuya, ăn uống thất thường, hoặc ít vận động, nguy cơ còn tăng mạnh.
Kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, và mỡ máu được xem là nền tảng để giảm nguy cơ nhồi máu não. Nếu các chỉ số được giữ ổn định (ví dụ: huyết áp duy trì dưới 135/85 mmHg, mỡ máu ở mức lý tưởng, và acid uric không vượt ngưỡng), nguy cơ có thể giảm gần một nửa theo nhiều nghiên cứu tổng hợp.
Bên cạnh đó, việc theo dõi sức khỏe mạch máu thông qua siêu âm động mạch cảnh, đo huyết áp, kiểm tra mỡ máu và đường huyết sẽ giúp phát hiện sớm các thay đổi bất lợi, nhất là với người trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình.
